Myanmar is het grootste land op het Zuidoost Aziatische vasteland, groter dan Groot-Brittannië en Duitsland samen.
De lengte is 2.050 km van de Himalaya tot aan de zee van Adaman. In het noorden vormt de oostelijke uitloper van de Himalaya de grens met China. De hoogste berg ligt in het Hkakabo Razimassief en heeft een piek van 5881 m. In Myanmar wonen ongeveer 60 miljoen mensen.
De Bamars zijn afstammelingen van Indo-Tibetaanse nomaden die in de 9de en 10de eeuw de centrale vlakten veroverden. Zij bouwden de stad Bagan en in de gouden tijd van de 11de tot 13de eeuw bouwden zij vele tempels.
Het hiërarchische feodale karakter viel uiteen aan het einde van de 19de eeuw en in 1824 begon de eerste Anglo-Birmese oorlog. Er volgde nog 2 oorlogen. De oppositie tegen het Britse bewind werd eerst aangevoerd door radicale boeddhistische monniken en later door groepen van de Yangon Universiteit.
Bij deze laatsten behoorde een groep genaamd de Dertig Kameraden, geleid door de jonge socialist Aung San, toekomstig leider van het land en vader van Aung San Suu Kyi. Hij verwierp de geweldloze Gandhistijl ten gunste van een militair optreden en wendde zich tot de Japanners voor ondersteuning.
Het belangrijkste doel van de Japanse invasie in Birma in december 1941 tijdens Wereldoorlog II was het afsluiten van de Burma road van Assam naar Yunnan, omdat de geallieerden de Chinese troepen van Chiang Kai-shek langs die weg bevoorraden.
In maart 1945 wisselde Aung San van loyaliteit. Mede hierdoor verkreeg Birma in 1948 zijn onafhankelijkheid van Groot-Brittannië.
De uitbreidding van gewapende opstanden door etnische minderheden (er zouden 135 verschillende etnische groepen zijn) was aan het einde van de jaren vijftig de katalysator voor de oprichting van een militaire regering in Birma. Zij wilde niets meer te maken hebben met de herinneringen aan Groot-Brittannië en veranderde de naamgeving van al hetgeen de Britten hadden ‘verengelst’ in 1889 in de namen van voor die periode teneinde de kaart van Birma te dekoloniseren. De nieuwe namen zijn historisch en fonetisch correct. Het gevolg is dat al de aardrijkskundige plaatsen tegenwoordig een dubbele naam hebben hetgeen bij toeristen tot verwarring leidt. Zelfs de kleding werd veranderd.
In 1990 hield het militaire bestuur vrije verkiezingen. Zij hadden echter de situatie verkeerd ingeschat en zij wonnen niet de verkiezing, maar wel de Nationale Liga voor Democratie die onder leiding stond van Aung San Suu Kyi, dochter van de vroegere leider en ook de vrouw die in 1991 de Nobelprijs voor de Vrede ontving voor haar geweldloze strijd voor de democratie.
Niettegenstaande het militaire bewind al de afspraken met de Nationale Liga voor Democratie op de lange baan schuift, is de huidige bevolking optimistisch. Kritiek op de machthebbers wordt vrij geuit en de mensen hebben al hun hoop gevestigd op de iconische vrouw die zij ‘The Lady’ noemen.
Economisch gaat het heel slecht door het wanbeleid van de militaire junta. 1/3 van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Ondanks het zware leven is de vriendelijkheid van de mensen en hun warme glimlach iets dat bij de mooie herinneringen blijft hangen.
Vertrek in Parijs. - Welkom op de vlucht. - De orchidee is de nationale bloem van Thailand.
YANGON (RANGOON)
Ons zeer mooi hotel.
Oude muziekinstrumenten.
Ondanks onze vermoeidheid gingen wij nog het centrum van de stad bezoeken. De hoofdstad is opvallend ruim van opzet met brede straten en omzoomd door bomen. Vanwege de talrijke parken en meren noemt men Yangon de ‘Tuinstad van het oosten’. Yangon is het economische en industriële hart van het land. Voedingsmiddelenindustrie, textielnijverheid en scheepsbouw zijn de voornaamste activiteiten. Rond de stad staan olieraffinaderijen.
De Sule-pagode ligt in het midden van het centrum en is een herkenningspunt. Volgens de overlevering bevat de stoepa een haar van Boeddha. Een stoepa is een boeddhistisch bouwwerk dat de relieken van een boeddhistische heilige bevat. Pagodes zijn ontwikkeld uit de Indiase stoepa. Beide namen betekenen dat heel de stoepa of een gedeelte ervan volledig afgesloten is voor mensen, dit in tegenstelling tot een tempel die iedereen kan bezoeken om te kijken, te bidden of gewoon om op de grond te zitten.
Het Mahabandoola Park met het onafhankelijkheidsmonument. De zuil symboliseert de Birmese eenheid en de vijf lagere pilaren eromheen vertegenwoordigen de autonomen staten van de Shan, Karen, Chin, Kachin en Kayak.
Het Hooggerechtshof - Het Stadhuis
Door de hitte worden de parken gebruikt om te ontspannen en/of een middagdutje te doen. Rondom vind je allerlei kleine eetstalletjes.
De koloniale wijk wordt geroemd voor zijn oude gebouwen en die zijn inderdaad mooi maar vooral mooi en indrukwekkend geweest. Door gebrek aan onderhoud valt meer het verval op dan de vroegere ‘grandeur’. De enkele regeringsgebouwen die gerestaureerd werden door privé bedrijven geven wel een idee van het statige van het einde van de 19de en begin 20ste eeuw van Rangoon.
In een groot park, in de buurt van de woonplaats van The Lady ligt het Kandawgimeer. Hier krijgen we een uitleg van de longyi voor mannen en de htamein voor vrouwen. Het was de oorspronkelijke kledij van de Birmezen. In de Britse periode werd dit niet zo veel gedragen maar het militaire bewind voerde deze dracht terug in samen met het bannen van de Engelse namen. Het is een dichtgenaaide lap stof die men rond de heupen vastknoopt en die het onderlichaam en de benen bedekt. De manier van knopen is verschillend voor de vrouwen dan voor de mannen. De mannen kunnen die in een mum van tijd veranderen in een ‘short’ om een typische balsport te spelen, of opknopen om te werken in water en er zelfs een
zakje in knopen om daar iets in te doen vermits zij geen zakken hebben in dat kledingstuk. Ook op feesten en bruiloft wordt deze ‘sarong’ gedragen.
Het boeddhisme, dat de Birmese cultuur al 2 millennia karakteriseert, zou begonnen zijn tijdens het leven van Gautama Boeddha die in Nepal is geboren (± 563 voor Chr. ± 483 voor Chr.). Tegenwoordig is 89% van de bevolking boeddhist.
Op de straat worden mussen verkocht. Wanneer je er een koopt mag je een wens doen, want vogels vrij laten is een goede daad voor de gelovigen.
De markt in een grote stad als Yangon. Slechte wegen, deels onverhard waardoor er veel stof is en zonder riolering. - Een eethuisje.
Heerlijk geurende jasmijn.
Foto’s van 'The Lady' zijn vrij verkrijgbaar. - Een monnik.
Onze gids Patrick geeft uitleg in de bus over de mooiste pagode waar we nu heen rijden.
Het belangrijkste heiligdom en de grootste bezienswaardigheid van Myanmar is de Shwedagonpagode die op een heuvel staat van 58 m hoog, waardoor het van ver te zien is. In de stoepa liggen 8 haren van Boeddha in een gouden kistje. Het platform waarop de stoepa staat is 5,6 ha groot. Het is een gigantisch gouden bouwwerk waar je uren in kunt rond lopen indien je het oppervlakkig bezoekt. Op de top staat een bol met 4.350 diamanten met als bekroning 1 diamant van 76 karaat. De stoepa wordt elk jaar opnieuw verguld en heeft inmiddels een goudlaag met een gewicht van 60 ton.
Patrick vroeg het meisje om voor ons te poseren omdat hij voor de eerste keer iemand in die kledij zag en vroeg van welke etnische groep zij was.
De stoffen die over de Boeddha’s hangen zijn bedoeld als kledij en worden regelmatig veranderd. Het is een vorm van ‘eren’ van Boeddha.
Een voorbeeld van het leven in een tempel in tegenstelling tot een stoepa. Iedereen kan in een tempel rond lopen, of bidden, slapen of eten. Hier een koppeltje dat zichtbaar van elkaar geniet. De omgangsregels tussen een jongen en een meisje zijn aan strenge regels onderworpen. Zij mogen elkaar zelden zien. Hun keuze wordt door de familie besproken maar doorgaans wordt deze wel gerespecteerd.
Het alfabet is afgeleid van het Pali, een Brahmaans schrift uit het zuiden van India dat dateert uit de 7de eeuw na Chr. Het Birmaans behoort tot de sino-Tibetaanse talen.
Het is een toontaal. Iedere lettergreep kan op 3 verschillende toonhoogten worden uitgesproken en daardoor kunnen dezelfde woorden 3 verschillende betekenissen hebben.
De Kyauk Htat Gyipagode heeft een liggende boeddha van 70 meter lang.
Opvallend zijn de voetzolen met de 108 tekens
waaraan men de Verlichte kan herkennen.
Restauratie.
’s Avonds doen we een boottocht waarbij we de haven van Yangon bezoeken en ook een stukje van de verlichte stad.
We verlaten Yangon in een monsterfile. Aan elke zijstraat staan de auto’s kris kras door elkaar want als je de regels zou volgen, dan zou je ’s avonds op dezelfde plaats staan waar je ’s morgens vertrokken bent. Ook de aard van de auto’ s is merkwaardig. Het zijn meer camionettes zonder comfort, overladen en aan sommige auto’s hangen nog veel mensen buiten. Toch is iedereen zeer vriendelijk en lacht tegen ons.
Uiteraard op zandwegen, zonder riolering en met diepe putten.
Eindelijk bereiken wij de rivierboot waarmede we een reis op de Ayeyarwady (Irrawaddy) zullen maken.
Onze kamer is in ieder geval al een voltreffer.
PYAY (PROME)
Pyay was vroeger de hoofdstad van het rijk van de Pyu.
Bezoek aan het museum van Sri Ksetra.
Payagyi is de oudste stoepa van Myanmar.
Deze stamt uit de 4de eeuw toen de Indiase invloed
nog sterk was.
Er is een kleurverschil door
de restauratie en de Unesco had veel bezwaar
tegen deze wijze van restaureren maar heeft
het monument dan toch erkent omdat
het zo belangrijk is.
THAYET MYO
Een van de vele pagodes langs de rivier.
Op ons wachten op de oever verschillende wagens getrokken door een paard om naar een grote markt te rijden in een dorp.
Het plaatselijk personen vervoer.
Thanaka is de natuurlijke make-up van Myanmar.
Het hout van een boom wordt kapot geklopt in een vijzel en daar wordt een beetje water aan toegevoegd. Vrouwen gebruiken het als schoonheidsmiddel tegen rimpels, het is ontsmettend en beschermt tegen zowel de A als de B UV stralen. Bevat ook antioxidanten. De dames maken een tekening van dat product op hun wang (blad van een boom) en vinden dat mooi. Bij kleine kinderen wordt het gezichtje volledig ingesmeerd omdat het insecten afstoot en als zonnecrème hun gevoelige huid beschermt.
Motorfiets voor personenvervoer. - Kinderen verlaten hun school.
Wij bezoeken het mooiste golfterrein uit de tijd van de Britse overheersing. Nu vind je zelfs geen grassprietje met een vergrootglas. Deze uitstap vind ik daarom verloren tijd. Wel zijn er leuke stoeltjes.
Op de zanderige en golvende weg komen we voorbij een begraafplaats en zien we het originele platte land.
MAGWAY (MAGWE)
Vermits er hier nog geen aanlegkades zijn gebouwd is het steeds een heel werk om alles dusdanig te installeren dat de toeristen veilig op en af het schip geraken. Op deze foto zie je duidelijk hoe de longyi tot short is geknoopt om droog te blijven tijdens de werkzaamheden.
Deze vrouwen doen niet hun eigen was maar werken in opdracht van een firma die de was verzamelt.
Bezoek aan een markt. - Van deze stukken boomstammetjes wordt de thanaka gemaakt.
Met een fiets met zijspan rijden we door de stad naar de Myat Thalon pagode. Binnen zijn er zeer veel trappen die ik niet aan kan en daardoor heb ik alleen maar een foto van de voorgevel.
Toen we terugkwamen was het heel grappig om vast te stellen dat de wasvrouwen de koorden van de loopplank
hebben gebruikt om de was te laten drogen!
SALAY
We doen een wandeling in Salay, een stad van 30.000 inwoners die gesticht werd in de 13e eeuw en waar we op het einde het schitterend Yoke SounKyaung Taks Gyi houten klooster bezoeken.
Vroeger was een groot deel van Myanmar overdekt door bossen van teakhout. In de loop der jaren is hiervan zeer veel omgekapt en aan het buitenland verkocht. Gelukkig werden hun mooiste monumenten ook in teak opgericht zodat ze beter bestand waren tegen verval.
Wanneer we van boord vertrekken of aankomen of het nu vroeg of laat is, steeds staan een tiental vrouwen ons op te wachten om ons van alles te proberen te verkopen van prularia en kleding. Hoe verder onze reis gaat hoe lager de prijzen worden. Deze ochtend heeft de tamtam niet gewerkt want er staan maar 2 kleine monniken die hun eten voor die dag komen bedelen.
We wandelen door een verwaarloosd gebied waar veel pagodes staan tussen de huizen van een dorp en huisjes met gevlochten gevels.
Het schitterend SounKyaung Taks Gyi houten klooster is nu een museum vol uitzonderlijke kunstwerken en houtsnijwerk.
Na de lunch rijden we via een schilderachtige weg met kleine busjes naar de Tan Kyi berg.
Van hieruit klimmen we naar de top van de tempel en bewonderen het panoramisch vergezicht over de Irrawaddy.
Is dit een woonhuis?
BAGAN
Bagan was het centrum van het Pagan keizerrijk. De gouden tijd dat de tempels en pagodes werden gebouwd is van de 11e tot de 13e eeuw.
Verspreid over een oppervlakte van 40 km2 vindt je 2200 min of meer intacte heiligdommen.
Ondanks die talrijke bouwwerken is het moeilijk voor te stellen hoe Bagan er op het hoogtepunt van zijn bloei heeft uitgezien. Alleen de religieuze gebouwen werden opgetrokken in baksteen en zijn daardoor bewaard gebleven. De houten paleizen en huizen zijn spijtig genoeg allemaal verloren gegaan.
We bezoeken dit prachtig gebied met een traditionele ossenkar.
Htilomintempel
Het was de eerste keer dat we een masker kregen tegen het stof… en er was stof door de kurkdroge zandgrond. De eerste twee karren konden nog zien hoe de omgeving eruit zag, maar bij de laatsten was het zeer moeilijk om je ogen open te houden.
Wanneer wij op uitstap vertrokken of aankwamen dan stonden er altijd verkoopsters ons op te wachten. Wanneer wij ons doel bereikten dan stonden er ook verkoopsters te wachten tot we ineens door hadden dat het dezelfde mensen waren die we aan de boot zagen. We verstonden er niets van tot we het volgende tegen kwamen:
deze mensen kenden waarschijnlijk ons programma beter dan wij en die reden met hun motorfiets naar de plaatsen die wij gingen bezoeken. Vermits wij met een bus reden en last konden hebben van het verkeer, konden zij met hun motorfiets binnenwegen nemen en waren zij voor ons ter plekke. Ook wisten zij van elkaar welke prijs zij vroegen en welke prijs wij al of niet bereid waren om te betalen zodanig dat ze die konden aanpassen. En wij denken dat wij goedkoop hadden gekocht!
Enkele oorspronkelijke muurschilderingen zijn bewaard gebleven:
Een van de meest verfijnde en indrukwekkendste tempels is de Ananda tempel gebouwd in 1105. Deze is gebouwd in kruisvorm en in elke windstreek staat een Boeddhabeeld.
Dhammayangi is de grootste van de Bagan tempels.
Marktje met verkoop van poppen en boeken
Na de middag bezoeken we een atelier waar nog op traditionele wijze lakwerk wordt gemaakt. Al naar gelang hoeveel verschillende lagen lak er worden opgelegd, kan het tot 6 maanden duren eer een voorwerp is afgewerkt. Het drogingsproces neemt weken in beslag per laag.
Als laatste tempel in Bagan bezochten wij de Shwe San Daw. Deze werd gebouwd in 1057 en bestaat uit 5 verdiepen terrassen waarvan je een panoramisch zicht hebt op de vallei. Gelukkig waren wij een van de eerste bussen ter plaatse, zodat we rustig op elke verdieping konden rondlopen en foto’s maken van het indrukwekkende landschap met de vele tempels. Gaandeweg kwamen er nog veel toeristen want deze tempel staat in de informatie vermeld als ‘de place to be’ om de zonsondergang te bewonderen. We zaten dan zo dicht bijeen dat er nauwelijks ruimte was om een foto te nemen zonder met je elleboog in iemands gezicht te stoten.
Met de bus rijden we naar de grootste markt van Bagan waar de inwoners hun dagelijkse inkopen doen.
Een half miljoen mannen zijn lid van een kloosterorde en 75.000 vrouwen zijn non.
Een groot deel van het inkomen van de bevolking wordt geschonken aan religieuze orden, terwijl vrijwel elke boeddhistische jongen vanaf de leeftijd van 7 jaar minstens een paar weken als monnik in een klooster verblijft. Het is een beetje als de communie in het christelijk geloof. Door de familie wordt een groot feest gegeven.
Wanneer de mannen het wensen kunnen zij in een klooster treden, en dat kan gaan van een paar weken tot enkele jaren of voor de rest van hun leven.
Monniken dragen wijnkleurige gewaden en nonnen dragen roze. Zij moeten in hun eigen voeding voorzien en lopen door de straten met hun bedelnappen en de bevolking doet daar warme rijst in.
De mensen leiden een eerlijke manier van leven, omdat Boeddha hen dat aanraadt. Door die zachte houding behandelen ze elkaar en ook reizigers zeer welgemanierd en hulpvaardig. Oplichting in restaurants of te hoge taxi-tarieven komen weinig voor.
Ongeveer 5 % van de bevolking van Myanmar is moslim. Zij leven in hun eigen gemeenschap. Conflicten tussen boeddhisten en moslims hebben zich sinds de onafhankelijkheid sporadisch voorgedaan, maar zijn recentelijk verergerd. Mensen waarmee wij konden praten vertelden ons dat ze liever hebben dat hun kinderen met een Christen trouwt, die mee in de familie wordt opgenomen, dan met een moslim. Die worden niet aanvaard door de familie.
Eethuisje.
Daarna bezoeken wij de Gubyaukgyi tempel. Dit is een grote beschilderde grottempel met goed bewaarde fresco’s op de binnenmuren welke in 1113 werd gebouwd. Het zijn de oudste originele schilderijen in Bagan.
Naast de tempel staat een gulden Myazedi stoepa. De teksten in inkt, die bij de fresco’s staan, zijn geschreven in 4 talen (Pyu, Mon, Oud Birmees en Pali). Deze zijn van grote historische en taalkundige betekenis en vormen de sleutel tot het ontcijferen van de Pyu taal.
Om half vier, wanneer de grootste hitte is verdwenen, gaan wij een wandeling maken in Shwe Pyi Thar.
Zijn dit woonboten? -- Verkopers
Dit dorp zou het echte landelijke leven van de inwoners van Myanmar tonen.
Een stenen huis, dit is luxe.
YANDABO
In 1826 werd in Yandabo een vredesverdrag getekend na afloop van de eerste Anglo-Birmaanse oorlog.
Yandabo is een typisch dorp bekend voor het maken van potten.
Elke familie heeft een eigen stijl en merkteken.
Gebakken potten liggen te drogen in afwachting van het vervoer per boot
Wie bekijkt wie?
Als dit geen slavenarbeid is.
Heel de dag hard kloppen om een speciaal effect te krijgen.
De badkamer.
Woonhuis of werkplaats?
In gesprek met de directeur van het hotelgedeelte van onze boot. Steve is een Amerikaan die een uitgeverij had en die verleden jaar in verlof kwam naar Myanmar. Het was liefde op het eerste gezicht. Hij verkocht alles toen hij thuis kwam en verhuisde naar Myanmar om hier een vervallen maar stijlvol huis te kopen dat hij wil renoveren en inrichtingen als een soort bed en breakfast.
In het lokale schooltje maken we kennis met de kinderen en de onderwijzer.
Het analfabetisme is het meest verspreid op het platte land onder vrouwen en etnische minderheden.
Het basisonderwijs begint op 5-jarige leeftijd en duurt 5 jaar. Hoewel er leerplicht is, maakt maar 1 op 3 kinderen het basisonderwijs af. Het onderwijs zelf is gratis, maar de kosten van het schooluniform en het lesmateriaal zijn voor veel ouders onbetaalbaar. Daarom bezoeken kinderen van arme ouders meestal een van de talrijke boeddhistische kloosterscholen die sinds 1992 weer zijn toegestaan.
Bij voorbaat had men ons verteld dat we eten/snoep moesten kopen op de laatste markt om dat aan de kinderen te geven daar zij van zeer arme families waren.
Het was gezellig met de kinderen. Zij zongen een paar liederen en wij Vlamingen deden ons best om ook iets te zingen.
MONYWA
De bus rijdt voorbij Monywa naar de grotten van Hpowindaung waar in de 947 smalle en brede, rijk gedecoreerde nissen, honderden Boeddhabeelden staan. De beelden en muurschilderingen dateren uit een periode tussen de 14de en 18de eeuw. Hier wonen zeer veel agressieve makakken. Vermits er een 100tal treden moeten opgegaan worden en mijn heup hoe langer hoe pijnlijker wordt, blijf ik alleen achter in het hotel van Monywa waar we allen samen later lunchen.
Hier neem ik een paar foto’s van de mooi aangelegde tuin en omgeving en voor de rest luier ik wat.
Wanneer ik de foto’s bekijk van Chris die de hele tocht naar boven heeft meegedaan kan ik alleen maar veel spijt hebben dat ik er niet bij kon zijn.
Gelukkig dat het middagbezoek aan de Thanboddhay Pagode ook zeer bijzonder was. Deze tempel is voor Myanmar uniek wegens de uitbundige kleuren. De pagodes dateren uit de 13de eeuw en in totaal staan er ongeveer 600.000 grote en kleine boeddha beelden.
Elke centimeter van de buitenkant is versierd met beelden en binnen zijn ook de zuilen, nissen, muren en plafonds uitgevoerd in
levendige kleuren en verguld stucwerk. De wachttoren is in de vorm van een slang.
Bij een heilige zijn de 5 tenen even lang.
De rijen witte beeldjes zijn boeddha’s.
Mandalay
Is een regio in Myanmar.
Is na Yangon de grootste stad met meer dan 1 miljoen inwoners.
Is een gedicht geschreven door Rudyard Kipling.
Is een lied ‘on the road to Mandalay’ waarvoor de tekst van Kipling werd gebruikt (gezongen door Robbie Williams en ook Frank Sinatra).
Mingun
Dit vissersdorpje, gelegen in de regio, wordt maar tijdelijk bewoond tijdens het vissersseizoen.
Hier zou in 1790 de grootste pagode ter wereld worden gebouwd maar na de dood van de koninklijke opdrachtgever werden de werkzaamheden gestaakt. Het is een massief vierkant bakstenen bouwwerk waarvan de zijden 72 m lang zijn en die een hoogte heeft van 50 m. Dit zou als basis dienen voor een 100 meter hoge stoepa. Zelfs half weg de werken oogt de Mingun Paya indrukwekkend. Het is de grootste onafgebouwde pagode op Aarde.
Als bewaker kwam er zelfs een gigantische olifant bij.
De grootste intacte klok ter wereld, die in een paviljoen ernaast hangt, weegt 90 ton en is 4 m hoog.
De Hsinbyume Paya.
Ava (Inwa)
Deze middag bezoeken wij Ava met een paardenkar. Deze stad is verschillende malen hoofdstad geweest van een rijk en is gelegen op een eiland in de Ayeyarwady. Rijst is het voornaamste gewas in Myanmar en groeit voornamelijk in de vruchtbare delta van de Ayeyarwady, maar ook op dit eiland.
Het leven langs de baan en de rijstvelden.
Het teakhouten Bagaya Kyaung klooster waar vroeger de kinderen van de koninklijke familie werden opgeleid.
Me Nu Ok Kyaung klooster.
Amarapura
Is ook ooit een koningsstad geweest en heeft 2 records, de Mahagandayon is met 1300 monniken het grootste klooster van het land en de 1200 m lange U-Bein-brug is de langste teakhouten brug ter wereld.
Draaien en ons klaar maken voor de beroemde zonsondergang. Zelfs de champagne was van de partij.
Wanneer wij met een bus een uitstap deden dan hebben we onze gids, die de reis met ons doet, een chauffeur met bus van ter plaatse en een jonge jongen die het houten trapje voor ons neerzet om ons gemakkelijker te laten in- en uitstappen. Hij viel niet op, stond braaf naast het trapje en ik had wat medelijden met hem want niemand sprak tegen hem. Groot was mijn verbazing toen ik begreep dat hij soms besliste over het leven van al de inzittenden van de bus.
In de periode van de Britse overheersing in Myanmar reden de auto’s links en stond het stuur rechts. Toen Myanmar vrij was heeft de top beslist om rechts te rijden zoals het ook in de omliggende landen gebeurt. Maar de mensen hebben er niet zo veel geld en kunnen zich geen nieuwe wagens veroorloven daarom dat in een rustig tempo de oude auto’s, bussen en andere voertuigen vervangen worden door tweedehands auto’s die uit de omringende landen komen. Dus de ene dag stap je langs het voetpad in een bus en de dag erna langs de gevaarlijke rijweg. En dat ventje heeft in de oude bussen de zware taak om zich helemaal tegen de kant van de cabine links aan te drukken teneinde aan de bestuurder te vertellen wanneer hij kan proberen het voertuig voor hem te passeren. Gelukkig dat ik pas zo laat op deze reis tot die ontdekking kwam.
Mandalay
Onze riviercruise zit erop. We verlaten het schip en rijden naar een hotel in de stad. Het pijnlijke is wel dat het weeral vrouwen zijn die het zware gewicht van onze koffers moeten dragen voor een paar dollarcent per valies.
Sukkeltje heeft hulp nodig.
Sagaing
Een streek met honderden vergulde stoepa’s, tempels en witgekalkte kloosters. Met een busje rijden we de berg op.
Sagaing is het spirituele hart van Myanmar.
De Kaungmudaw pagode. Het interieur bestaat precies uit allemaal stukjes ingelegd glas.
Met hetgeen we af en toe konden opmerken over ‘de vrouwen in Myanmar’ krijg ik een dubbel beeld van de verhouding tussen mannen en vrouwen. Het is zeker geen ‘Arabische’ benadering van ingepakte vrouwen, maar een vrouw heeft daar toch nog altijd een ‘klassieker’ beeld dan in het Westen.
Er is een breuk bezig tussen het ‘oude’ en het moderne. De jeugd kleedt zich uiteraard ook met de wikkelrok, maar kan er met een modern bloesje of een blitse zonnebril of moderne schoenen, een leuke draai aan geven. Vooral het studentenleven begint meer en meer te lijken op het leven van onze studenten. In Yangon heb ik jonge meisjes gezien met zeer passende kledij. Met hun slanke figuurtjes zagen ze er allerliefst uit.
Bij de vorige generatie wordt sensualiteit totaal anders ingevuld. Er is een veel grotere terughoudendheid. De nonnen hun haar wordt ook afgeschoren en een vrouw met grote borsten bindt die wat weg en loopt met haar schouders naar voor zodat alles een beetje ‘verdoezeld’ wordt. De weinige monniken die op het ogenblik van ons bezoek in het klooster waren, werden bediend door nonnen en waren samen aan het praten terwijl de nonnen moesten bidden en voor de rest niet mochten praten. Ik moest soms twijfelen of de slanke persoon die ik zag een man of een vrouw was. Aan de kleur van de kleding kon je het wel duidelijk zien.
Hier is een voorbeeld van een donatie van Boeddhisten aan het klooster. Deze ‘rijke’ mensen maken het eten gereed voor de inwoners van dit klooster. Warme rijst is uiteraard de hoofdschotel.
Ook wij hadden eten meegebracht en deelden dit uit.
Er werd ongeveer een half uur gezongen en gebeden. Ik vraag mij af of de nonnen hun rijst nog warm was. De monniken hun eten was toen al op.
Bijna al de monumenten zijn op een hoogte gelegen en zo mogelijk dicht bij een rivier. Het uitzicht is dan ook indrukwekkend. Pon nya shin pagode staat er op een ‘ticket’ dat ik heb gekregen toen ik naar het toilet ging. De enige keer dat we ooit voor het gebruik van een wc moesten betalen.
Onderweg naar een weverij zien we een auto van een huwelijk. --- De universiteit.
Nog een pagode en zoals gewoonlijk staat er een marktje bij.
Mandalay is een van de weinige plaatsen in Myanmar waar nog steeds op de traditionele manier bladgoud wordt gemaakt. Arbeiders slaan op boekjes in bamboe waar goudbladjes tussen zitten zodat de bladjes steeds dunner worden. Het resulterende folie wordt gesneden, vervangen en weer uren beslagen tot het slechts enkele molecule dik is. De hamer is zwaar en het is hier erg heet. Niet te doen…
Kuthodaw pagode het grootste boek ter wereld.
In elk van de 729 witte stoepa’s staat een bladzijde uit de Tripitaka, een boeddhistisch geschrift begonnen rond 500 v.C. en die verwijst naar de vroegste geschriften van het boeddhisme. De bladzijden zijn uitgehouwen in marmer. In elk ‘huisje’ staat zo één plaat.
De belangrijkste rivier van Myanmar, de Ayeyarwady (Irrawaddy), heeft een lengte van ruim 2.170 km. Het is de levensader van het land want het bevloeit al de rijstvelden zowel in het noorden als in het zuiden. Het landschap waar ze door stroomt is meestal vlak met plantengroei en af en toe zie je zelfs een tempel. Op een deel van de rivier liggen zandbanken waarop mensen wonen die leven van de visvangst. In welke primitieve omstandigheden dit is kunt u in het filmpje zien.
Economisch is de Ayeyarwady ook belangrijk. Rivierboten brengen de toeristen op een comfortabele manier naar de mooiste plekken van het land en vrachtschepen brengen de goederen naar de inwoners op plaatsen waar vervoer met auto’s op die zandwegen onmogelijk zou zijn. Het zijn vrouwen die zorgen voor het laden en lossen van de lading. Waarom vrouwen? Ze zijn doorgaans ongeschoold en zeer goedkoop en moeten iets doen om in hun levensonderhoud te voorzien.
Maar ook mannen hebben soms zwaar werk zoals bij de ‘goudkloppers’. Met een zeer zware hamer kloppen zij op boekjes waar goudblaadjes in liggen, teneinde de blaadjes flinterdun te maken. De hitte is daar vreselijk en het geluid dat je hoort lijkt erg op een machine. Als laatste deeltje is er een pottenbakkers familie.
INLE
Vandaag vliegen wij van Mandalay naar Heho om het prachtige Inlemeer te bezoeken.
Het meer ligt in Oost-Myanmar, in het gebied dat Shan wordt genoemd. De Shan bevolking stamt voornamelijk af van de stammen van de Thaïs die Koeblai Khan begeleidden tijdens zijn invasie in de 13de eeuw op het Baganrijk. Dit is niet ver van de Gouden Driehoek (Thailand, Laos en Myanmar) waardoor dit gebied de afgelopen decennia een no-go zone was voor buitenlanders.
Wij logeren in het prachtige charmehotel Sanctum Inle Resort dat aan het meer is gelegen.
Het meer heeft een lengte van 22 km en een maximale breedte van 10 km hetgeen ongeveer 158 km² is. Deze middag varen we met kleine bootjes voor een eerste kennismaking.
Ons restaurant.
Dit dorpje is bekend omwille van de traditionele zijdespinnerij.
Sigarenfabriek
Wat mij hier erg opvalt is de schoonheid van het licht.
In de Provence ben ik altijd onder de indruk van het licht, dat volgens mij nergens anders zo lieflijk is. Hier is het licht nog helderder en zachter. Het blauwe water en het groen krijgen daardoor een zachte schittering.
Onbegrijpelijk maar vlakbij is er veel nevel, die als die even optrekt, bergen in de verte toont. Ik heb ogen die heel slecht tegen zonlicht kunnen. Zodra ik buiten kom zet ik een zonnebril op. Hier ben ik om 11 uur tot de ontdekking gekomen dat ik van heel de morgen mijn zonnebril nog niet had opgezet, zo zacht is dit prachtig licht.
En zo eindigt deze voor mij buitengewone heerlijke dag.
Hoera vandaag wachten de bootjes weer op ons om te varen op het prachtige meer.
De Intha bevolking wilde zich vestigen aan het meer, maar de koning van het gebied verbood hen op de grond te bouwen. Zo kwamen de Intha tussen de 14de en 18de eeuw naar deze streek en bouwden huizen en pagoden op palen in het water. Ook telen ze groenten in drijvende tuinen en leven van de visvangst. Vis is trouwens de voornaamste bron van eiwit voor heel de bevolking.
Het meer is vooral bekend omwille van zijn drijvende tuinen en ‘beenroeiers’ die een roeitechniek hebben welke uniek is in de wereld. Balancerend op één been op de voorplecht en met het andere been rond een peddel, roeien ze hun bootjes met een wijd uitzwaaiende beweging voort. Het uiteinde van de peddel houden ze in een hand of onder de oksel en zo houden ze 1 of 2 handen vrij om te vissen.
Drijvende tuinen bestaan uit een laag aarde die wordt vastgehouden door moerasplanten en waterhyacinten. Door de holle wortels van de hyacinten blijven ze drijven. In 50 jaar kan de laag een dikte van 1 m bereiken. De tuinen zijn 2 m breed en 100 m lang en worden versleept. Op de plaats van bestemming worden ze met behulp van bamboepalen aan de bodem verankerd. Zo worden bloemen, bloemkool, bonen, tomaten en aubergines verbouwd.
Het bevaarbaar houden van de vaarweg.
De omgeving van Inn Dain.
We bezoeken de 'Vijfdagenmarkt' (in 5 dagen op 5 verschillende plaatsen).
De overdekte markt en standjes onderweg.
Vrouwen met bronzen ringen om hun hals zijn van de Padaungminderheid, ze worden ook Giraffehalsvrouwen genoemd. Een volledige ketting voor een volwassen vrouw weegt 8 kg. Jonge meisjes beginnen met korte en in de loop van de jaren worden er bijgeplaatst.
En we zien nog zo veel moois onderweg naar Inn Dain.
Er zit stroming op het water door een klein hoogteverschil en opdat het een beetje onder controle zou blijven en geen schade aan de omgeving en de drijvende tuinen zou aanrichten, werden er versmallingen aangelegd op een eenvoudige en natuurlijke manier. Het was ook grappig wanneer het bootje hier over ‘kletste’.
Het doel van de uitstap was in feite het Shwe Inthein-stoepacomplex, 1054 stoepa’s staan hier met ranke spitsen. De meeste stammen uit de 17de en 18de eeuw. De plek is bereikbaar via een lange overdekte trap …… waar de stalletjes staan. We hebben echter de hele dag zoveel moois gezien dat ik echt niet zou weten waarvan ik het meest onder de indruk was. Het zachte licht gaf aan heel de omgeving een droomsfeer.
All Ways had een verrassing voor ons. Gisteren lunchten wij in een restaurant op het water, maar vandaag waren we uitgenodigd bij particulieren. Ongelooflijk dat je kan ‘zien en voelen’ hoe de mensen leven in paalwoningen. Uiteraard waren het niet de ‘armste’ mensen waarbij wij gingen eten maar het gaf wel een speciaal gevoel om daar met onze groep ontvangen te worden.
Ik kon met mijn heup niet zo laag zitten en kreeg een aantal kussens bij.
Een werkplaats van parasols waar alles met de hand werd gemaakt, zelfs het papier.
Maar ook op het water zijn er verkopers.
En daar is spijtig genoeg ons hotel en dan moeten we afscheid nemen van het meer, dat voor mij, een van de zaligste plaatsen op Aarde is.
Deze middag vliegen we terug op Yangon maar eerst nog een wandelingetje naar de plaatselijke markt, wie weet vinden wij nog een prachtig souvenirtje. Wat een stof onderweg en dit na de zuivere uitstappen van de 2 vorige dagen.
Moderne technologie.
Hoe kunnen de mensen zo ‘gemakkelijk’ zitten?
In Yangon overnachten we een laatste maal in ons eerste hotel en onze kamer heeft een verrassing voor ons. Een prachtig uitzicht in de verte op het belangrijkste monument van Myanmar : de Shwedagon-pagode.
Vandaag vliegen wij terug naar huis.
In Myanmar heb ik het meest genoten van de paar dagen dat wij aan het Inle meer verbleven. Prachtig licht op een prachtig meer. Voor mij was daar een zalige sfeer. Hopelijk kan het volgende filmpje hiervan een kleine indruk geven.
Het water, waarin een weelderige plantengroei heerst, is op de meeste plaatsen 1 à 2 m diep en de vissers vissen daar op zicht met kegelvormige fuiken in bamboe. Aan de binnenkant van de fuik bevindt zich een conisch net. Het net wordt met een koord aan de bovenkant van de fuik vastgemaakt. Onderaan is het net vastgemaakt aan de bamboe fuik.
Het geheel wordt in het water geduwd en het koordje wordt los gemaakt en met een drietand wordt het net gedeeltelijk naar de bodem geduwd waar de vissen (karpers) liggen. Daardoor worden de vissen opgejaagd zodat ze naar de rand van de fuik vluchten. Bij het naar bovenhalen van de fuik wordt het net met de koord gedeeltelijk opgetrokken zodat er een soort ‘zak’ wordt gevormd onderaan de fuik waarin de vis gevangen zit. Voor het filmpje van de toeristen werd alleen getoond hoe het gaat want er waren geen vissen die zich lieten vangen.
Hier ziet u een stukje landbouwgrond en daarna het principe van het ‘vissen’ door een visser die ook de unieke wijze toont van de bediening van de peddel met de hiel. De vissers waren op de afspraak met de toeristen, maar de vissen niet.
‘prik’ heel erg bedankt voor al uw werk en het mooie resultaat dat u hebt bereikt en ook Fons voor zijn bijdrage aan de laatste film.
